Chcemy Wam przedstawić rozmowę z jedną z naszych specjalistów - Dr Agnieszką Chruściel - mówiącą o jej codzienności w pracy z pacjentem – pytania, wątpliwości, różnego rodzaju sytuacje i zdarzenia awaryjne, czyli rzeczy o których chcielibyście wiedzieć, ale nie zawsze jest czas, pamięć oraz sposobność do zadania pytania na ich temat – a więc do dzieła!

Dzisiaj rozmawiamy z Dr Agnieszką Chruściel – specjalistą ortodontą.

Pani Doktor – tytułem wstępu – jak widzi Pani poprawną współpracę z pacjentami, na czym ona polega?

Dr Chruściel – Współpraca pacjenta z lekarzem polega przede wszystkim na tym, że lekarz wyjaśnia pacjentowi istotę wizyt kontrolnych, istotę ich regularności podczas leczenia ortodontycznego oraz sposób użytkowania aparatu ortodontycznego, aby dochodziło do jak najmniejszej awaryjności aparatu. Pacjent powinien stosować się do wszystkich zaleceń lekarza. Współpraca pomiędzy lekarzem a pacjentem, jest niezbędna do tego, aby leczenie ortodontyczne przebiegało prawidłowo i bez komplikacji. Regularność wizyt kontrolnych jest bardzo ważna, ponieważ tylko podczas nich jesteśmy w stanie wychwycić nieprawidłowości, które pojawiają się w trakcie leczenia – i na bieżąco na nie reagować – a także pomóc pacjentowi w przypadku wystąpienia awarii podczas użytkowania aparatu ortodontycznego.

Jak w takim razie wyglądają wizyty podczas leczenia? Jak długo trwają i na czym polegają?

Dr Chruściel – Podczas leczenia ortodontycznego przebieg wizyt kontrolnych może być różny – niektóre z nich są wizytami bardzo krótkimi, trwającymi mniej więcej 10 do 15 minut i polegają na wymianie łuków i ligatur elastycznych, a także aktywacji łuków. Podczas procesu leczenia niezbędne są również dłuższe wizyty, które polegają na wykonaniu u pacjenta repozycji zamków, strippingu zębów – czyli pionowego szlifowania szkliwa – dodania dodatkowych elementów wyzwalających siły ortodontyczne w aparacie i takie wizyty mogą trwać nawet do 30, 40 minut. Czasem wizyty kontrolne wydłużają się z winy samego pacjenta – wtedy kiedy pacjent przychodzi z odklejonymi zamkami, bądź odcementowanymi pierścieniami, i wtedy również czas tej wizyty ulega wydłużeniu do 30-40 minut.

O jakiej częstotliwości wizyt możemy mówić w leczeniu ortodontycznym?

Dr Chruściel – W procesie leczenia niezbędne są regularne wizyty kontrolne. Aby leczenie przebiegało sprawnie i zgodnie z oczekiwaniami zarówno pacjenta jak i lekarza częstotliwość wizyt kontrolnych nie powinna być mniejsza niż pomiędzy cztery a sześć tygodni. Zależy to oczywiście od etapu leczenia w którym pacjent się w danym momencie znajduje. Regularność wizyt kontrolnych jest niezmiernie ważna, ze względu na to, że pojawiające się pod wpływem działania sił ortodontycznych zmiany w łukach zębowych mogą być zarówno korzystne dla pacjenta, jak i skutki ich działania czasem mogą wpływać niekorzystnie na przebieg leczenia. Dlatego aby w porę wychwycić niekorzystne działanie aparatu niezbędne jest zachowanie tej regularności. Czasem pacjent nie zdaje sobie z tego sprawy jak niezmiernie ważne są regularne wizyty  u ortodonty i potrafi nie przychodzić na wizyty przez kilka miesięcy – niestety jest to bardzo niekorzystne, ponieważ przez to leczenie nie przebiega zgodnie z planem i może ulec wydłużeniu.

Mówiła Pani wcześniej o mogących wystąpić awariach – jak wygląda ta kwestia?

Dr Chruściel – Podczas leczenia ortodontycznego mogą wystąpić u pacjenta tak zwane „awarie”. Mogą one polegać na odklejeniu się zamkną, odcementowaniu pierścienia, utracie ligatur elastycznych bądź metalowych, a także wysunięcia się łuku z rurki bądź z zamka. W zależności od tego z jakim typem „awarii” mamy do czynienia oraz jak dużo czasu pozostało do kolejnej wizyty kontrolnej – czasem możemy poczekać do takiej wizyty jeżeli ta wizyta odbędzie się w ciągu najbliższych dni, bądź musimy zgłosić się niezwłocznie do lekarza, jeżeli do takowej pozostało trzy lub cztery tygodnie. Wszystko też zależy od tego jak jest to typ „awarii” – z odklejonym zamkiem pacjent może funkcjonować w miarę normalnie. Natomiast jeżeli drut wysunie się z rurki, pierścienia bądź z zamka jest to bardzo nieprzyjemne dla pacjenta, potrafi bardzo uprzykrzyć pacjentowi życie. Najlepszym sposobem będzie oczywiście niezwłoczne zgłoszenie się do gabinetu ortodontycznego i jak najszybsze usunięcie „awarii”.

Gdy mówimy o etapach leczenia ortodontycznego to jak to funkcjonuje? W sensie jakichś podziałów, cykli?

Dr Chruściel – Aby prawidłowo zaplanować i przeprowadzić leczenie ortodontyczne niezbędna jest konsultacja w gabinecie ortodontycznym, a także wnikliwa diagnostyka. W celu jej przeprowadzenia wykonujemy u pacjenta pantomogram, czyli takie zdjęcie nazywane przez pacjenta panoramicznym, na którym możemy ocenić układ stomatognatyczny pacjenta, a także zdjęcie cefalometryczne boczne na którym możemy ocenić stosunki kostne pomiędzy kośćmi szczęki i żuchwy, a także położenie zębów względem podstaw kostnych. Oprócz tych zdjęć rentgenowskich konieczne jest wykonanie u pacjenta zdjęć fotograficznych - zarówno wewnątrz ustnych, jak i zewnątrz ustnych, a także wycisków w celu wykonania modeli diagnostycznych. Po przedstawieniu pacjentowi planu leczenia oraz jego zaakceptowaniu i podpisaniu zgody na leczenie ortodontyczne rozpoczynamy proces właściwego leczenia. Zaczyna się ono od założenia aparatu – może to być początkowo aparat stały dla szczęki, bądź aparat stały dla żuchwy, bądź możemy założyć oba aparaty jednocześnie. W pierwszym etapie leczenia ortodontycznego zęby ulegają wstępnemu uszeregowaniu – polega to na tym, że nieprawidłowo ustawione zęby w wyniku działania sił ortodontycznych ustawiają się w prawidłowym szeregu. Jeżeli leczenie jest leczeniem bez ekstrakcyjnym, to w kolejnym jego etapie kontynuujemy szeregowanie łuków zębowych. Kolejnym etapem są zabiegi końcowe, które polegają na wzajemnym zgraniu łuków zębowych oraz ustaleniu idealnej pozycji zębów. Leczenie ortodontyczne niestety nie kończy się z chwilą zdjęcia aparatów stałych – po leczeniu aktywnym koniecznie jest leczenie retencyjne, które polega na tym, że pacjent przez wiele miesięcy po zdjęciu aparatów stałych użytkuje aparaty retencyjne. Zwykle jest to płytka retencyjna zdejmowana w łuku górnym oraz stały retainer w łuku dolnym.

Brzmi to wszystko bardzo skomplikowanie więc spróbujmy uprościć – czy do leczenia ortodontycznego są jakieś przeciwskazania? Jeśli tak, to jakie?

Dr Chruściel – Podstawowym przeciwwskazaniem do leczenia ortodontycznego jest brak współpracy ze strony pacjenta – nie ma leczenia ortodontycznego bez współpracy. Leczenie ortodontyczne nie jest zabiegiem ratującym życie, dlatego należy nastawiać się, na to, że kontakt między pacjentem a lekarzem podczas całego procesu leczenia musi być prawidłowy. Oprócz braku współpracy oczywiście ważnym również jest to, w jakim stanie fizycznym jest pacjent. Istotne jest czy choruje przewlekle na różne schorzenia i czy te schorzenia są pod kontrolą lekarza prowadzącego, czy mamy do czynienia ze schorzeniami ogólnymi w fazie wyrównania, czy w fazie zaostrzenia. Takim schorzeniami ogólnymi, które w zasadzie są przeciwwskazaniem do leczenia ortodontycznego są schorzenia przebiegające z zaburzeniem odporności na przykład ostra białaczka szpikowa. Zaburzenia hormonalne, metaboliczne typu cukrzyca, która jest bardzo popularnym schorzeniem, nie są przeciwwskazaniem do leczenia, natomiast pacjent musi być pod ciągłą kontrolą lekarza prowadzącego. Jeżeli mamy wątpliwości czy możemy u danego pacjenta przeprowadzić leczenie ortodontyczne zawsze możemy wystąpić z zapytaniem do lekarza prowadzącego czy nie miałby przeciwskazań, mając na względzie to, że leczenie ortodontyczne jest procesem długofalowym, który przeciętnie trwa około dwóch lat. Oprócz przeciwwskazań ogólnych musimy również zwracać uwagę na przeciwwskazania miejscowe. Co to znaczy? Jama ustna jest siedliskiem różnego rodzaju bakterii i innych drobnoustrojów. Leczenie ortodontyczne musi przebiegać tylko i wyłącznie w zdrowej jamie ustnej – rozpoczęcie leczenia ortodontycznego jeżeli pacjent ma aktywne ogniska próchnicy, czyli tak zwane „dziury w zębach” jest wysoce nie wskazane. Również aktywny proces zapalny w obrębie tkanek przyzębia – tak zwana paradontoza – jest przeciwwskazaniem do rozpoczęcia leczenia ortodontycznego. Najpierw musimy wyleczyć jamę ustną, a dopiero później rozpocząć możemy leczenie ortodontyczne.

Dziękujemy za rozmowę i wyczerpujące odpowiedzi.

Dr Chruściel – Ja również dziękuję - do zobaczenia w Centrum Ortodontycznym „Rock Your Smile”.